TEDx : είναι ο δρόμος για την κόλαση στρωμένος με καλές προθέσεις;

Το κείμενο μπορείτε να το βρείτε στην τελευταία έκδοση του 

FREEQUENCY The Zine

***

TEDx: «Είναι ο δρόμος για την κόλαση στρωμένος με καλές προθέσεις;»

της Νέλλης Σ.

Παντού γύρω σου μιζέρια… Η ανεργία  έχει χτυπήσει κόκκινο, τα μέτρα λιτότητας δε λένε με τίποτα να αποδώσουν, η ιερή αγελάδα του Δημοσίου συνεχίζει να καταβροχθίζει τα δροσερά λιβάδια τις ιδιωτικής πρωτοβουλίας και η εικόνα της χώρας αμαυρώνεται διαρκώς από διαδηλώσεις, επεισόδια, απεργίες. Βλέπουν οι τουρίστες ότι απεργούν οι διοικητικοί υπάλληλοι των πανεπιστημίων και ακυρώνουν ο ένας μετά τον άλλο τα all inclusive στο Κατάκολο. Πουθενά στον ορίζοντα δε φαίνεται ελπίδα. Η’ μήπως όχι;

Μια αχτίδα αισιοδοξίας έχει αρχίσει να ξεπροβάλλει, όπως προσπαθούν να μας πείσουν, οι διοργανωτές του TED. Πρόκειται για μια ιδέα του αρχιτέκτονα Ρίτσαρντ Σαούλ Γούρμαν, ο οποίος στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ξεκίνησε την οργάνωση συνεδρίων με θέμα «Ιδέες που αξίζει να διαδοθούν». Το 2001, ο εκδότης Κρις Άντερσον αγόρασε τα δικαιώματα της διοργάνωσης και μετέτρεψε τις μέχρι τότε σκόρπιες συναντήσεις στη σφιχτή λειτουργία μιας Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης. Η Κοινωνία των Πολιτών, έρχεται για ακόμα μια φορά, ως Μεσσίας, να μας γλιτώσει από το τέλμα των παραδοσιακών δομών.

Παρόλο που τα αρχικά του ακρωνύμιου αυτού σημαίνουν Τεχνολογία, Διασκέδαση και Σχέδιο (Technology, Entertainment, Design), στην σημερινή μετεξέλιξη του θεσμού καλούνται πλέον να μοιραστούν με το κοινό των σχετικών εκδηλώσεων τις σημαντικές ιδέες τους σημαίνουσες προσωπικότητες από όλους τους τομείς που μπορεί να σκεφτεί κανείς: πολιτικοί, οικονομολόγοι, καθηγητές, ψυχολόγοι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, μητέρες, επιχειρηματίες. Όλοι έχουν έναν κοινό παρανομαστή: είναι επιτυχημένοι στον τομέα δραστηριοποίησης τους, ακόμα και αν, όταν πρωτοξεκινούσαν, κανείς δεν πίστευε στις δυνατότητές τους. Πρόκειται για τους λεγόμενους doers, έννοια που υποδηλώνει αυτόν που δεν μένει απλά στα λόγια και τη θεωρία, αλλά αυτόν που πράττει, που προτιμά τα έργα από την μιζέρια της απραξίας και της ατέρμονης συζήτησης και διακρίνεται μέσα από αυτά. Ο κάθε ομιλητής έχει στη διάθεσή του 18 λεπτά για να παρουσιάσει στο κοινό τις πολύτιμες εμπειρίες του.

Στα πλαίσια της διάδοσης των ιδεών σε όλο τον κόσμο δημιουργήθηκε από το TED το πρόγραμμα TEDx. Εθελοντές παίρνουν την άδεια για να διοργανώσουν ένα συνέδριο τύπου TED στην πόλη τους. Ο χαρακτήρας παραμένει μη κερδοσκοπικός, οι διοργανωτές καλούνται να εντοπίσουν σημαντικούς ή ενδιαφέροντες ομιλητές από την περιοχή τους, να τους δώσουν 18 λεπτά και εκείνοι να παρουσιάσουν την ιδέα τους. Η ομιλία βιντεοσκοπείται και το βίντεο ανεβαίνει στο επίσημο κανάλι του TEDx στο YouTube και κάπως έτσι η ιδέα διαδίδεται.

Οι διοργανωτές αλλά και οι θιασώτες της ιδέας και του  θεσμού, διατείνονται λοιπόν πως με αυτήν τη ρηξικέλευθη πλατφόρμα, έχουν τη δυνατότητα να προβάλλουν σημαντικούς επαγγελματίες και διανοητές, ενώ οι ιδέες των τελευταίων είναι προσβάσιμες από όλους, είτε μέσω των δια ζώσης παρακολουθήσεων των ομιλιών, είτε μέσω του διαδικτύου. Είναι όμως όντως έτσι τα πράγματα;

Οι doers

Η φαινομενικά αβάδιστη προσβασιμότητα οποιουδήποτε doer ή εν γένει επαγγελματία στην σκηνή του TEDx, δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται στην πράξη. Στην ίδια την ιστοσελίδα της διοργάνωσης η περιγραφή του ιδανικού ομιλητή είναι εύγλωττη και προκαλεί θυμηδία: «Στο TED αναζητούμε παρουσιαστές που θα ενημερώσουν και θα εμπνεύσουν, θα εκπλήξουν και θα ευχαριστήσουν. Οι παρουσιαστές μας διοικούν τις πιο αξιοθαύμαστες επιχειρήσεις και σχεδιάζουν τα πιο αγαπητά προϊόντα. Είναι φωνές που εμπιστευόμαστε, είναι είδωλα και ιδιοφυίες». Επιθυμητή φαίνεται να είναι και η κατοχή κάποιου βραβείου (Νόμπελ, Πούλιτζερ, Όσκαρ, Γκράμμυ, Έμμυ, Τόμμυ κλπ), ενώ χαρακτηριστικά παραδείγματα ομιλητών αποτελούν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς, ο ιδιοκτήτης του Amazon Τζεφ Μπέζος και οι ιδρυτές της Google Σεργκέυ Μπριν και Λάρι Πέιτζ.

Η περιγραφή του ιδανικού ομιλητή αλλά και τα παραδείγματα που την συνοδεύουν αφήνουν πολύ λίγες αμφιβολίες σχετικά με τον προσανατολισμό του ιβέντ σε σχέση με τη – για ακόμα μια φορά – θεοποίηση της επιχειρηματικότητας και του ιδιωτικού τομέα και την ανάδειξή τους σε μοναδικούς τομείς προόδου και ευημερίας. Τις υποψίες μας έρχεται να επιβεβαιώσει και ο αμερικανός επιχειρηματίας Νικ Χανάουερ, ο οποίος το 2012, κατήγγειλε ότι η ομιλία του δεν ανέβηκε ποτέ στον ιστότοπο της διοργάνωσης, γιατί αναφερόταν στην οικονομική ανισότητα των ΗΠΑ και τις καταστροφικές συνέπειες που είχαν οι φοροαπαλλαγές του μεγάλου κεφαλαίου στο σύνολο της οικονομίας.

Οι wannabe doers

Το TED, όμως, δεν θα ήταν τίποτα, χωρίς το κοινό που το ανέδειξε. Το κοινό, που υποτίθεται πως έχει απεριόριστη πρόσβαση στη γνώση και τη σοφία των ομιλητών και περιμένει αδηφάγο να ρουφήξει μέχρι ρανίδος την πεμπτουσία των εμπειριών τους και κατ’ επέκταση, το μεδούλι της ζωής. Έχουμε και λέμε λοιπόν:

-50 € το αντίτιμο της εισόδου στο TEDx Academy. Στα πλαίσια της διοργάνωσης αυτής θεσπίστηκε και ένα νέο εισιτήριο, του δωρητή-χορηγού, στην τιμή των 200 €, το οποίο επιτρέπει στους δωρητές να εξασφαλίσουν τη θέση τους στην αίθουσα, να συναντήσουν τους ομιλητές σε ειδική εκδήλωση και να έχουν το όνομα τους σε ειδική αφίσα που θα υπάρχει στο χώρο.

-65 € το αντίτιμο της εισόδου στο TEDx

-Αν είστε πιο μερακλήδες και θέλετε να γίνετε μέλος σε αυτό το καινοτόμο παρεάκι, υπάρχουν διάφορα «επίπεδα» συνδρομής που κυμαίνονται από 3.750$ για την απλή συμμετοχή έως και 125.000$, ποσό που σας χρήζει «ευεργέτη».

-Τέλος, αν δεν θέλετε να περιμένετε με τον λαουτζίκο μέχρι να ανέβουν κάποια από τα πολυπόθητα βίντεο με ομιλίες στο You Tube, μπορείτε να παρακολουθήσετε ζωντανά ένα συνέδριο, για το συμβολικό ποσό των 600$, ενώ τα δύο κοστίζουν 1.000$.

Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμα και να διαθέτετε τα χρήματα και να θέλετε να τα…προσφέρετε στην ΜΚΟ αυτή εν είδει συνδρομής, η αίτησή σας θα περάσει από μία διαδικασία εξέτασης και έγκρισης. Τα κριτήρια των αξιολογητών δεν εμφανίζονται πουθενά ξεκάθαρα, απλώς θα πρέπει γενικώς και αορίστως να θεωρηθείτε μια καλή προσθήκη στο δυναμικό της Κοινότητας του TED˙ κάποιος που θα μπορεί να συνεισφέρει στις συζητήσεις και στα πρότζεκτ που θα προκύψουν από αυτές.

Η εύλογη απορία που γεννιέται (και μετά από αρκετά εκτενή έρευνα στο διαδίκτυο δεν έχω απαντήσει) είναι αυτή: αν πρόκειται για μη κερδοσκοπικό οργανισμό, ο οποίος δεν πληρώνει τους ομιλητές, δουλεύει ως επί το πλείστον με εθελοντές, υποστηρίζεται από ένα ιδιαίτερα εκτενές δίκτυο χορηγών (εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, πολυεθνικές, αλυσίδες καταστημάτων σίτισης, εφημερίδες, ξενοδοχεία, τράπεζες, αυτοκινητοβιομηχανίες ακόμα και πρεσβείες), πού διοχετεύονται τα χρήματα που προκύπτουν από όλα αυτά τα είδη συνδρομών;

και Oι τζάμπα doers

Οι εθελοντές δεν αποτελούν μόνο τη ραχοκοκαλιά της διοργάνωσης του TED και των παρακλαδιών του. Η γενικότερη έννοια του εθελοντισμού και η εμπέδωσή της αναδεικνύεται σε μια από τις κεντρικές ιδέες που οι διοργανωτές προσπαθούν σχεδόν λυσσαλέα να προωθήσουν. Πάντα με το προκάλυμμα της ανιδιοτελούς προσφοράς, της υποτιθέμενης κοινωνικής αλληλεγγύης, οι εθελοντές αναδεικνύονται, όπως πάντα τελικά, σε προνομιακά «θύματα» εργασιακής εκμετάλλευσης, καταπάτησης των εργασιακών δικαιωμάτων και της διάδοσης μιας πάντα ωφέλιμης για τα αφεντικά κουλτούρας «ανιδιοτελούς προσφοράς». Πως αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί η στήριξη ολόκληρης της διοργάνωσης πάνω στη δουλειά άμισθων νέων αλλά και την συχνή επίκληση και αποθέωση της δωρεάν προσφοράς εργασίας σε πολλές ομιλίες επιφανών doers; Πώς να μην σταθεί κάποιος επικριτικά απέναντι σε αυτή τη στάση, η οποία συνήθως προέρχεται από μεγαλοστελέχη ή ιδιοκτήτες πολυεθνικών ή/και επιχειρηματικών ομίλων με εργοστασιακές μονάδες σε παράδεισους της εργασιακής εκμετάλλευσης, όπως η Κίνα και η Ινδία;

Όμως το TED, στον τομέα του εθελοντισμού-δωρεάν εργασίας, δεν μένει μόνο στα αναμενόμενα, αλλά πάει ένα βήμα παρακάτω. Έχει αναγάγει την προώθησή του σε ζήτημα πρώτης γραμμής. Η πρωτοβουλία Human Grid, αφορά τη χαρτογράφηση των εθελοντικών οργανώσεων και των συλλογικών πρωτοβουλιών, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι πολίτες να ξέρουν που μπορούν να απευθυνθούν για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Πρόκειται ως επί το πλείστον για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις αλλά και για χαρωπές συναθροίσεις τύπου Ατενίστας, Πατρινίστας, Παγουρίστας κλπ, εραστών της ανόθευτης δημιουργίας και του αστικού εξευγενισμού και πολέμιων της φριχτής αριστερής «μιζέριας» και της «καταστροφικής» αναρχίας. Φυσικά, οι περισσότερες από τις θέσεις όπου κάποιος μπορεί να προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του, δεν αφορά την πραγματική προσφορά σε αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας ή στη διάσωση του περιβάλλοντος αλλά στην εξοικονόμηση πόρων των ίδιων των ΜΚΟ (γραμματειακή υποστήριξη, τηλεφωνικά κέντρα, στελέχωση γραφείων κλπ).

Και αν η απλή καταγραφή των εθελοντικών οργανώσεων σε ένα διαδικτυακό χάρτη, φαίνεται σχετικά αθώα, δεν συμβαίνει το ίδιο με το workshop εκπαίδευσης ΜΚΟ για την αξιοποίηση των εθελοντών τους, που διοργάνωσε το Volunteer4Greece, μια διαδικτυακή πλατφόρμα αναζήτησης εθελοντικής εργασίας. Είναι πασιφανές πως το TED περνά στην επόμενη πίστα: από την απλή προώθηση της ιδέας του εθελοντισμού, στη δημιουργία της αντίστοιχης φάμπρικας. Γιατί στην Ελλάδα των 1.345.387 (καταγεγραμμένων) ανέργων, είναι μιζέρια, σπατάλη δημιουργικών δυνάμεων, ακόμα και ένδειξη αντικοινωνικής συμπεριφοράς των πολιτών να διεκδικούν θέσεις εργασίας, αξιοπρεπή αμοιβή και όρους εργασίας, συλλογικές συμβάσεις εργασίας αλλά δεν είναι επουδενί ντροπή και πλήρης υποταγή στα συμφέροντα των κάθε είδους αφεντικών, η διαφήμιση της δωρεάν εργασίας και τα προγράμματα εκπαίδευσης των πολύ συχνά κρατικοδίαιτων και κατά τα άλλα Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για την εύρεση και την αξιοποίηση δωρεάν ανθρώπινου δυναμικού. Όχι. Αυτό είναι φρέσκο, χαρούμενο, ακομπλεξάριστο και τρέντι.

Όσο περισσότερο διαβάζει κανείς για το TED, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται πως πρόκειται για μια πλατφόρμα, όχι απλά διάδοσης ιδεών που αξίζει να ακουστούν, αλλά απόψεων  για τον τέλειο καθαγιασμό νεοφιλελεύθερων δογμάτων περί ηγεμονίας της ελεύθερης αγοράς, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της επιχειρηματικότητας. Και όλα αυτά με την επίφαση της «ρήξης με το παρελθόν» και με μότο «η κρίση ως ευκαιρία». Περισσότερο αποκαλυπτικές όμως από τα επικριτικά άρθρα γνώμης αλλά και τα ελεγειακά κείμενα που εύκολα μπορεί κανείς να εντοπίσει σε εφημερίδες δεξιού προσανατολισμού, στάθηκαν ορισμένες από τις ομιλίες που έχουν «ανέβει» στο You Tube. Απολαύστε υπεύθυνα:

Ματθαίος Γιωσαφάτ: Life lessons from a Psychoanalyst («Μαθήματα ζωής από έναν ψυχαναλυτή»)

Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ, είναι κατά πολλούς, ο επιφανέστερος εκ των ψυχαναλυτών στην Ψωροκώσταινα, με πλούσιο βιογραφικό τόσο στα εσωτερικό της χώρας, όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Φαίνεται πως αρέσκεται στο να ιδρύει και να συμμετέχει σε διάφορες εταιρείες και επιστημονικά σωματεία με μεγαλεπήβολα ονόματα, σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Αν κάνει κάποιος όμως τον κόπο να τα ψάξει όλα αυτά ένα προς ένα, διαπιστώνει πως ουσιαστικά πρόκειται για ενώσεις προσώπων-επαγγελματιών ενός κλάδου, που μπορεί ο οποιοσδήποτε να ιδρύσει και να διαφημίσει ως κάτι πρωτοποριακό ή σπουδαίο (π.χ Πανευρωπαϊκή Ένωση Επαγγελματιών Μεταφορέων Ταχυφαγείων για τη διάδοση των καλών πρακτικών στον κλάδο του «γρήγορου φαγητού»).

Η επιλογή του Γιωσαφάτ δεν ήταν τυχαία-θα το ομολογήσω. Πριν καιρό, ξεφυλλίζοντας το μπεστ σέλλερ του «Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια», έμαθα πως οι μπαχαλάκηδες (sic) είναι ψυχικώς διαταραγμένα παιδιά των Βορείων Προαστίων που οι μαμάδες τους δεν τα θήλασαν και δεν τα αγάπησαν όσο έπρεπε στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, με αποτέλεσμα να εκθρέψουν ένα μίσος για την κοινωνία, το οποίο και εξωτερικεύουν με το να σπάνε τράπεζες και…γήπεδα.

Πάτησα λοιπόν, το play και αφέθηκα στην μαγεία των λόγων του για ένα απολαυστικό 18λεπτο, όπου η εναλλαγή των αντιδράσεών μου περιελάμβανε μάτια γουρλωμένα όλο έκπληξη, υστερικά γέλια ή αναστεναγμούς απόγνωσης. Αυτός ο μονόλογος, που θα ζήλευε η 90χρονη θεια μου η Μερόπη από την Κάτω Ραχούλα, είχε ως κεντρικό νόημα την Παγκάλια ρήση «Μαζί τα φάγαμε». Ο στοχαστής Γιωσαφάτ μιλά για μια κοινωνία σε διάλυση, χωρίς να αναφέρεται στις οικονομικές προεκτάσεις του όλου προβλήματος. Περιγράφει μια κατάσταση ανομίας (όχι φυσικά από την πλευρά του κράτους και της εξουσίας), όπου οι βασικές παθογένειες της κοινωνίας αφορούν τον υπερκαταναλωτισμό και την απουσία ομαδικού πνεύματος. Αυτή τη δεύτερη έρχεται να διορθώσει το TEDx, που μπορεί να μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

Σε σχέση με το πώς συνδέεται ο υπερκαταναλωτισμός με την σήψη και την παρακμή της ελληνικής κοινωνίας (σε αυτήν την φάση της κρίσης τουλάχιστον, που άνθρωποι πεθαίνουν από τη φτώχεια, το κρύο και τις αναθυμιάσεις των αυτοσχέδιων μαγκαλιών) η μόνη πιθανή εξήγηση είναι πως ο κ. Γιωσαφάτ προφανώς πιστεύει πως την πλειονότητα της κοινωνίας αυτής την αποτελούν οι πελάτες του. Μας λέει, λοιπόν, πως βλέπει πολλούς ασθενείς, κυρίως νέα παιδιά (14-15 ετών) τα οποία υποφέρουν από το συναισθηματικό κενό που τους έχουν δημιουργήσει τα πολλά καταναλωτικά αγαθά, τα πολλά ναρκωτικά και το πολύ σεξ. Εύλογα συνάγει και αυτός πως αυτά είναι και τα προβλήματα ολόκληρης της κοινωνίας μας.

Αυτήν την αβάσταχτης ελαφρότητας ανάλυση του κοινωνικού γίγνεσθαι, διαδέχεται μια βαθύτατα και σε εξοργιστικό σημείο αντιδραστική ερμηνεία των αιτιών της κρίσης: η Ελλάδα ήταν το κακομαθημένο παιδί της Ευρώπης που αρνούνταν να προβεί στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να προοδεύσει. Τώρα όμως, τα μνημόνια μας φέρνουν τα θετικά στοιχεία και τις αλλαγές που έπρεπε να είχαμε κάνει από μόνοι μας. Ένα ακόμα λάθος μας ήταν πως πάντα πιστεύαμε πως άλλοι φταίνε για τα προβλήματά μας. Για αυτό και στρεφόμασταν ο ένας εναντίον του άλλου ή όπως τόσο εύγλωττα το θέτει και ο ίδιος: «για αυτό έχουμε συνέχεια φασαρίες, δικτατορίες, το ένα κόμμα εναντίον του άλλου»… Είναι αισιόδοξος όμως γιατί-χωρίς να ξέρει πως-αυτή η περιπέτεια θα μας κάνει τελικά να πορευτούμε όλοι μαζί αδελφωμένοι, χέρι-χέρι.

Έτσι, απλά και αβίαστα λοιπόν, σε 18 λεπτά, η θεωρία των δύο άκρων συναντά τη νεοφιλελεύθερη προπαγάνδα, το ξέπλυμα της Χούντας και την εξίσωσή της με τα θύματά της, το βολικό αυτομαστίγωμα του λαουτζίκου για να φτάσει στη σχεδόν χριστιανική λύτρωση του αμαρτωλού μέσα από το καθαρτήριο των μνημονίων και της Τρόικας. Και όλα αυτά απευθύνονται στα ευήκοα ώτα του-65 € το κεφάλι-κοινού: ο γλυκύτατος και προσηνής, στα μάτια του κοινού, παππούλης χειροκροτήθηκε ολόθερμα και με μεγάλο ενθουσιασμό για τα αποστάγματα της σοφίας που καταδέχτηκε να μοιραστεί μαζί τους. Είναι οι στιγμές που κάποια ελπίδα που ίσως έχεις  για αυτήν κοινωνία, φτερουγίζει μακριά, αφήνοντάς σε μόνο, γεμάτο απόγνωση.

Chris Dellarocas: Reinventing University («Επανεφευρίσκοντας το πανεπιστήμιο»)

Η απόγνωση, όμως δεν κρατάει για πολύ. Έρχεται ο επόμενος ομιλητής, να τη διώξει μακριά, δίνοντας τη θέση της στην αυθόρμητη, αβίαστη και γνήσια οργή. Για την ιστορία, ο Chris Dellarocas είναι τακτικός καθηγητής στο τμήμα Διοίκησης Πληροφοριακών Συστημάτων της σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου της Βοστώνης.

Στην ομιλία του, ο κ. Dellarocas μας παρουσιάζει το πανεπιστήμιο του (όχι και τόσο μακρινού) μέλλοντος, όπως το οραματίζεται αυτός, αλλά κυρίως η αγορά εργασίας. Το πανεπιστήμιο αυτό δεν έχει καμία σχέση με την μετάδοση της γνώσης, της παιδείας και της μόρφωσης, ως βασικά δικαιώματα ενός ανθρώπου. Αγνοεί επιδεικτικά τον ρόλο που αυτές μπορούν να επιτελέσουν στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πνευματικά ατόμου με κριτική σκέψη και πνευματικό υπόβαθρο. Η εξίσωση που αντικαθιστά όλα τα παραπάνω είναι απλή: γνώση=ένα περιουσιακό στοιχείο, εργαλειακής χρησιμότητας, το οποίο πουλάει ο εργαζόμενος για να ορθοποδήσει στη ζούγκλα της αγοράς και του ανταγωνισμού.

Από αυτό το σημείο και πέρα, παύει και επίσημα να ασχολείται με τα ζητήματα της «γνώσης» και της «μόρφωσης» και αποκαλύπτει το πραγματικό διακύβευμα της όλης υπόθεσης: την επαγγελματική επιτυχία. Το πανεπιστήμιο λοιπόν, είναι ουσιαστικά το ενδιάμεσο στάδιο διαμόρφωσης του μελλοντικού εργαζόμενου, οποίος θα πρέπει να καταστήσει τον εαυτό του αρκετά ανταγωνιστικό, ώστε να τον προτιμήσουν οι εταιρείες-υποψήφιοι εργοδότες του. Και ο  καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό είναι αυτοί οι τελευταίοι να αντικαταστήσουν το πανεπιστήμιο στον ρόλο του ως αποκλειστικό πάροχο γνώσης, αλλά και να καταστούν κυρίαρχοι στην επιλογή των επιστημών που κρίνεται σκόπιμο να σπουδάσουν οι σημερινοί φοιτητές και αυριανοί υπάλληλοί τους. Η επαγγελματική επιτυχία στηρίζεται στην καινοτομία, στην ατομική ευελιξία, στη διαφορετικότητα (ιερές έννοιες του νεοφιλελευθερισμού).

Ποιο είναι τελικά το προτεινόμενο νέο μοντέλο του (μη)πανεπιστημίου που προσπαθεί να μας πλασάρει εδώ ο κ. Dellafragas; Είναι η αντικατάστασή του από τις τεχνολογίες του διαδικτύου. Ήδη κάποια από τα καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως έχουν αναπτύξει διαδικτυακές πλατφόρμες (Moocs) που δίνουν τη δυνατότητα σε νέους σε όλο τον κόσμο να παρακολουθήσουν μαθήματα που πριν δεν μπορούσαν. Αυτό που τεχνηέντως αποκρύπτεται είναι ότι τα μαθήματα αυτά έχουν δίδακτρα. Συνεπώς, η οικονομική ευχέρεια ή η απουσία αυτής εξακολουθούν να επηρεάζουν άμεσα την υποτιθέμενη «ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση» (σε αντίθεση με το «απαρχαιωμένο» μοντέλο του δημόσιου και δωρεάν πανεπιστημίου). Τα ποσοστά ολοκλήρωσης των κύκλων αυτών των μαθημάτων είναι κάτω από 10%, ενώ μεγάλο μέρος των διαδικτυακών φοιτητών αποχωρεί ήδη από την πρώτη εβδομάδα των «παραδόσεων». Η ανθρώπινη επαφή και αλληλεπίδραση τόσο με τους διδάσκοντες, όσο και με τους υπόλοιπους φοιτητές αντικαθίστανται από την παρακολούθηση διαλέξεων μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή του τάμπλετ. Επιπλέον, αμφίβολη είναι και η απόκτηση πλήρους επιστημονικής γνώσης σε τεχνικά επαγγέλματα, χωρίς να ο φοιτητής να έχει μπει ποτέ του σε εργαστήριο. Τέλος, οι «φοιτητές» που τελικά ολοκληρώνουν κάποιο κύκλο σπουδών λαμβάνουν ένα πιστοποιητικό, στα «ψιλά γράμματα» του οποίου αναγράφεται «Το πανεπιστήμιο […] δεν μπορεί να εγγυηθεί την ταυτότητα του ατόμου που παρακολούθησε αυτό το διαδικτυακό μάθημα.» Πτυχίο με…επιφύλαξη.

Όλα τα παραπάνω δεν φαίνεται να απασχολούν διόλου τον αεικίνητο ομιλητή, ο οποίος βλέπει πια μπροστά του να ξετυλίγεται η εικόνα του πρώην φοιτητή, νυν εργαζόμενου. Τα τετραετή προγράμματα σπουδών αντικαθίστανται από «πλάνα ζωής» δια βίου μάθησης, που θα περιλαμβάνουν διαδικτυακές δραστηριότητες, πρακτικές ασκήσεις σε εταιρείες κλπ, οι οποίες θα διαρκούν για ολόκληρη τη ζωή του εργαζομένου. Οι εταιρείες, αποδεσμευμένες πια από τον βραχνά της βαθμολογίας των παραδοσιακών πανεπιστημίων, θα αντικαταστήσουν τα πτυχία από ηλεκτρονικά χαρτοφυλάκια εργαζομένων, επιλέγοντας τους καλύτερους παγκοσμίως (γιατί «όταν κάποιος διακριθεί σε ένα μάθημα ανάμεσα σε χιλιάδες σε όλο τον κόσμο, σημαίνει κάτι παραπάνω από ένα «δέκα» σε ένα μάθημα του παν/μιου Αθηνών»). Αν η σημερινή αγορά εργασίας σας φαίνεται ζούγκλα, φανταστείτε ΑΥΤΗ την πραγματική παγκοσμιοποίηση του ανταγωνισμού.

Είναι αξιοσημείωτο πως όση ώρα κράτησε η διάλεξη αυτή, το κοινό παρακολουθούσε μαγεμένο, κρατώντας σημειώσεις, τουιτάροντας, ή κοιτώντας κάτι στο τάμπλετ (μπορεί να έψαχναν να γραφτούν σε κάνα mooc, ποιος ξέρει). Η μοναδική στιγμή που αντέδρασαν, επιβεβαιώνοντας τον ομιλητή, ο οποίος πρέπει να είχε προβάρει πολλές φορές την ομιλία του και να είχε φανταστεί αυτήν ακριβώς την στιγμή με ρίγη συγκίνησης να διατρέχουν την ραχοκοκαλιά του, ήταν όταν αυτός είπε, χαμογελώντας πονηρά: «Τα ελληνικά πανεπιστήμια θα πρέπει να προσαρμοστούν γρήγορα σε αυτά τα νέα δεδομένα, αλλιώς την επόμενη φορά που θα τα κλείσουν, μπορεί να διαπιστώσουν πως κανείς δεν νοιάζεται αν θα τα ξανα-ανοίξουν». Κατόπιν αποχώρησε με αυτοπεποίθηση, ενώ αποθεωνόταν από καταιγισμό χειροκροτημάτων.

Το βασικό πρόβλημα, όμως, με αυτές τις ομιλίες δεν είναι μόνο το περιεχόμενό τους και η σαφής-με ελάχιστες εξαιρέσεις-νεοφιλελεύθερη τους τοποθέτηση. Είναι πως το γεγονός πως πρόκειται για μονολόγους, χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης εκ μέρους του κοινού ή έστω, συζήτησης με αυτό. Δεν δίνεται ποτέ και σε κανέναν η δυνατότητα να αμφισβητήσει την αυθεντία και το αλάθητο των ομιλητών. Η’ μάλλον, για να είμαστε ακριβής, αυτή παρέχεται σε όσους θεατές έχουν προμηθευτεί το εισιτήριο των 200€ που μπορούν να έχουν μια πριβέ συνάντηση με τους ομιλητές… Αυτοί, άλλωστε έχουν επιλεγεί από μια αφανή «κριτική επιτροπή», εμφανίζονται μπροστά σε ένα κοινό, που τους αντιμετωπίζει εξ ορισμού σαν αυθεντίες, στο οποίο απευθύνονται για 18 λεπτά και κατόπιν εξαφανίζονται πίσω από τις κόκκινες βελούδινες κουρτίνες σαν άλλοι ταχυδακτυλουργοί. Τελικά, αν κάτι χαρακτηρίζει το TED, δεν είναι η διάδοση ιδεών, αλλά ο έλεγχος και η λογοκρισία αυτών.

Το γεγονός αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί διόλου το προαναφερθέν κοινό που ψάχνει μέσα στις ομάδες των ομιλητών τους προσωπικούς του Μεσσίες.  Άλλωστε, πόση να είναι η διάθεση αμφισβήτησης ευθύς εξ αρχής από ένα σχετικά ομοιογενές κοινό, που έχει προσέλθει ευλαβικά σε έναν new age Ναό της Γνώσης για να ακούσει βολικές «αλήθειες» από το στόμα πάσης φύσεως doers, innovators, thought leaders, με την προσδοκία να του μεταδοθούν (και όχι να συζητήσει ή να αξιολογήσει) ιδέες και αντιλήψεις; Πληρώνει για να του χαϊδέψουν τα αυτιά, να του πουν πως όλα είναι δυνατά, πως αν το θέλει πραγματικά, μπορεί να πετύχει. Αυτό που δεν του λένε είναι πως πολλοί από τους πεφωτισμένους ομιλητές που σήμερα υποκρίνονται πως μεταδίδουν τις φανταστικές τους εμπειρίες και γνώσεις είναι τα αυριανά αφεντικά του, αυτά που, σε συνεργασία με την πολιτική εξουσία, έχουν φροντίσει να μπει σε μια αγορά εργασίας χωρίς δικαιώματα, ασφάλιση, ένσημα και αξιοπρεπή μισθό. Και όλα αυτά του τα πουλάνε σήμερα με το φανταχτερό περιτύλιγμα των ιβέντ του TED.

ΔΕΙΤΕ, ΔΙΑΒΑΣΤΕ:

http://parallaximag.gr/thessaloniki/tedx-athens-2012-polemontas-ti-mizeria#sthash.Xzc79u8b.dpuf

http://www.ted.com/pages/speakingatted

http://info-war.gr/2013/12/%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD%CF%80%CE%BD%CF%8D%CE%BA%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-tedx-athens/

HYPERLINK «http://www.ted.com/pages/tedlive» http://www.ted.com/pages/tedlive

http://www.ted.com/pages/ted_conferences_registration_policies

parallaximag.gr/thessaloniki/tedx-athens-2012-polemontas-ti-mizeria#sthash.Xzc79u8b.dpuf

http://blog.tedxathens.com/%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83/

http://en.wikipedia.org/wiki/Massive_open_online_course

Click to access coresra_cert_healthcare_innovation_and_entrepreneurship.pdf