Αναδημοσίευση από babylonia.gr :
***
Η «επιστημονικώς» διαγνωσμένη «κατωτερότητα» των γυναικών, που έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, αποκαταστάθηκε- τουλάχιστον ως προς το βιολογικό της ρόλο- μόλις πριν από τρεις δεκαετίες.
Ωστόσο, στη διάρκεια όλων αυτών των αιώνων, ο κοινωνικός της ρόλος, η γυναικεία υπόσταση και η έννοια της θηλυκότητας παραμένουν εγκλωβισμένα σε στερεότυπα για την ανδρόγυνη μορφή που διαιωνίζονται, μεταξύ άλλων, μέσα από λογοτεχνικά κείμενα, παραμύθια, κινηματογραφικά και θεατρικά έργα. …
Τι κι αν οι ηρωίδες κλασσικών κειμένων και παραμυθιών «επαναστάτησαν» σε κάποιες στιγμές αναλαμπής, εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για τον ρόλο που κλήθηκαν να παίξουν, σαν να ήθελαν να αποτινάξουν από πάνω τους την αδικία των αιώνων και να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους; Η Κοκκινοσκουφίτσα αποφάσισε πως θέλει να ζήσει ευτυχισμένη με το λύκο, ο λύκος συγκινήθηκε και άφησε ένα δάκρυ να τρέξει, η Χιονάτη «εξαφανίστηκε» όταν έπεσε θύμα βιασμού και η Ωραία Κοιμωμένη δεν περίμενε κανέναν όμορφο πρίγκιπα για να την ξυπνήσει. Εκτός από αυτά τα διαλείμματα, η κακοπάθεια των έμφυλων σχέσεων εξακολουθεί, συμπαρασέρνοντας στον κυρίαρχο ιδεολογικό μηχανισμό της υποτέλειας των γυναικών, τον ίδιο τον ανδρισμό και την αρρενωπότητα.
Οι πολύπαθοι ήρωες απέκτησαν φωνή, όταν κάποιοι αναγνώστες αποφάσισαν να δουν τα πράγματα από μια άλλη οπτική. Αυτός ήταν και ο στόχος ενός ιδιόμορφου προπτυχιακού μαθήματος «Σπουδές φύλου και ανθρωπιστικές επιστήμες», που διδάσκεται στα τμήματα Φιλολογίας και Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, κατόπιν συνεργασίας πέντε τμημάτων (Φιλολογίας, Αγγλικής και Γερμανικής Γλώσσας, Επιστημών Προσχολικής Αγωγής, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας): να διερευνήσει τον αντίκτυπο των κοινωνικά κατασκευασμένων έμφυλων διαφορών και ανισοτήτων αλλά και γενικότερα να προβληματίσει για τις σχέσεις που αφορούν τη φυλή, τη σεξουαλικότητα, την εθνική ταυτότητα κ.ά.
Στη διάρκεια των μαθημάτων, οι φοιτητές καλούνται να εξετάσουν μέσα από μια νέα οπτική ανάγνωσης, αυτή των έμφυλων σχέσεων, έργα της λογοτεχνίας, του κινηματογράφου και του θεάτρου, να διακρίνουν μέσα σε αυτά τους ρόλους και τις εικόνες των ανδρών και των γυναικών. «Καλούνται να αποδομήσουν κάποιες ιδεολογίες για τις έμφυλες ταυτότητες, που θεωρούνται φυσικές και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, και να διακρίνουν τους μηχανισμούς, τις συμπεριφορές και τις πρακτικές που κατασκευάζονται από τις κοινωνίες» δήλωσε η καθηγήτρια του τμήματος Φιλολογίας Μαίρη Μικέ.
Αναθεωρώντας τα στερεότυπα των ρόλων των δύο φύλων, οι φοιτητές θα παρουσιάσουν σε ημερίδα, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 15 Ιανουαρίου (11.00-15.00), στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τις εργασίες τους πάνω σε διαχρονικά παραμύθια, όπως «Κοκκινοσκουφίτσα», «Σταχτοπούτα», «Χιονάτη», αλλά και σε έργα, όπως η «Πάπισσα Ιωάννα» του Εμμ, Ροϊδη, «Οκτάνα» του Ανδ. Εμπειρίκου κ.ά.
«Θα δώσουμε λόγο στη γυναίκα που παρουσιάζεται ως ετερόφωτη, εξαρτημένη συνεχώς από έναν πατέρα ή έναν σύζυγο, επειδή έτσι εξυπηρετούσε τις κυρίαρχες ιδεολογίες. Είναι μια προσπάθεια αποκατάστασης της σιωπής αυτής της γυναίκας» ανέφερε η επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας Κατερίνα Κίτση.
Η «επιστημονικά» κατώτερη γυναίκα…
Η παρεξήγηση ξεκινάει από τον λαμπρό – κατά τα άλλα – αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, με κύριους εκφραστές τους Αριστοτέλη, Ιπποκράτη και Κλαύδιο Γαληνό, που στις θεωρίες τους περί γενετικής, παρουσίαζαν τη συμβολή της γυναίκας στη γονιμοποίηση ως υποδεέστερη.
Το ανδρικό σώμα εμφανίζεται ως θερμό και ενεργητικό και το γυναικείο ως κρύο και παθητικό. Κατά τον Αριστοτέλη δε, υπάρχει μόνο ένα φύλο, αυτό του άνδρα, ενώ η βιολογική υπόσταση της γυναίκας εμφανίζεται να αποτελεί επανάληψη του άνδρα.
«Αυτή η επιστημονική άποψη επικρατεί μέχρι και τον 18ο -19ο αιώνα, και επηρεάζει διανοούμενους όπως οι Γκέοργκ Χέγκελ, Λου Σαλομέ και Σοντερλός ντε Λακλό, οι οποίοι σαφώς επηρεασμένοι από τους ανωτέρω, συνεχίζουν να θεωρούν τη γυναίκα ως το δεύτερο φύλο» αναφέρει η κ.Κίτση. Σε σκίτσα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, η γυναικεία μήτρα εμφανίζεται σαν αντρικό μόριο (το αρνητικό του άντρα).
Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αναπαραστάσεις σε βιβλία ανατομίας της ιατρικής εκείνης της εποχής, τα γυναικεία γεννητικά όργανα απεικονίζονται όπως τα ανδρικά, αλλά προς τα μέσα, στο εσωτερικό του γυναικείου σώματος. Επίσης, απουσιάζουν όροι και έννοιες για τα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα, για τα οποία χρησιμοποιούνται αυτά των ανδρών. Έρευνες επιστημόνων του πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ των ΗΠΑ ανακάλυψαν ύστερα από έρευνές τους το 1980, ότι μόλις από το 18ο αιώνα και μετά αρχίζει η επιστημονική κοινότητα να χρησιμοποιεί ξεχωριστούς όρους στην ανατομία για την κατασκευή του γυναικείου φύλου και τα γυναικεία όργανα.
Αργότερα, θεωρητικοί επιστήμονες στην έννοια του φύλου (Τζούντιθ Μπάτλερ), από το ίδιο πανεπιστήμιο, έφτασαν να υποστηρίξουν ότι αποτελεί κοινωνική κατασκευή ακόμη και η έννοια του βιολογικού φύλου, με βάση ορμονικές ενδείξεις σε άνδρες και γυναίκες.
Η Κοκκινοσκουφίτσα «τα βρήκε» με τον λύκο
Το 1979, κάποιες θιγμένες ηρωίδες παραμυθιών πήραν την τύχη στα χέρια τους. Η Βρετανίδα συγγραφέας Άντζελα Κάρτερ ξαναγράφει τις ιστορίες κλασσικών παραμυθιών, δίνοντας ένα διαφορετικό τέλος ή αλλάζοντας πλήρως την ιστορία και τους χαρακτήρες, δίνοντας τη δική της εκδοχή στα πράγματα.
Πρόκειται για δέκα γνωστά παραμύθια (Σταχτοπούτα, Κοκκινοσκουφίτσα, Χιονάτη, Παπουτσωμένος Γάτος κ.α.) που εκδίδει σε μορφή διηγημάτων σε μία συλλογή υπό τον τίτλο «Η ματωμένη κάμαρα» (μεταφράστηκε στα ελληνικά το 2001).
«Αποδομεί αριστοτεχνικά τα στερεότυπα για τον ορισμό των δύο φύλων. Τα διηγήματά της απευθύνονται σε ενήλικες που μπορούν να δουν κριτικά, όλα όσα διαιωνίζονται σε μύθους και παραμύθια. Πολλές φορές προκαλεί και σοκάρει με τη βίαιη γραφή της, θέλοντας να βάλει τον αναγνώστη να ξανασκεφτεί τα στερεότυπα» υποστηρίζει η κ.Κίτση.
Στο τέλος του διηγήματος της Κοκκινοσκουφίτσας, το κορίτσι βρίσκεται ευτυχισμένο στο κρεβάτι με τον παλαιότερα «κακό» λύκο, αφού αποφάσισε ότι η σεξουαλική συνεύρεση μαζί του δεν αποτελεί γι΄αυτήν τραυματική εμπειρία. Σε μία δεύτερη εκδοχή του παραμυθιού, η Κοκκινοσκουφίτσα εμφανίζεται πιο δυναμική, όταν αποφασίζει να απαλλαγεί από την «κακιά γιαγιά», ενώ ο λύκος εμφανίζεται ευάλωτος συναισθηματικά σε μια στιγμή τραυματισμού του.
***
risinggalaxy 